Uczestnicząc w programach SOTA, czy POTA, możemy natrafić na miejsca bez zasięgu sieci telefonii komórkowej. Jak zatem powiadomić łowców, czyli krótkofalowców zarejestrowanych w poszczególnych programach, że nadajemy na konkretnej częstotliwości? W poniższym materiale opiszę kilka metod, w tym jedną, która pozwala na wysyłanie standardowych SPOTów na SOTAwatch i pota.app ze szczytu górskiego, czy parku, bez połączenia z internetem, bez komputera, a nawet bez telefonu komórkowego – korzystając w miejscu docelowym wyłącznie z naszego transceivera.
W pierwszej kolejności użyjemy bezpłatnego narzędzia SOTAmat, które pozwala na wysłanie wiadomości one-way za pomocą transmisji cyfrowej w modulacji FT8, która to wiadomość aktywuje dany SPOT. SOTAmat to stworzony przez Briana Mathewsa serwis internetowy sotamat.com oraz aplikacja mobilna na telefony z systemem iOS i Android.
W jaki sposób krótka, składająca się z kilku znaków, pojedyncza wiadomość wysyłana na standardowej częstotliwości FT8 może aktywować SPOT? Ponieważ wcześniej w serwisie sotamat.com możemy przygotować do miliona kombinacji definicji naszej wyprawy (regiony, częstotliwości, szczyty, parki, modulacje) a następnie synchronizujemy te definicje z aplikacją w naszym telefonie. Kod aplikacji „SM”, nasze znaki i specjalny suffix w wiadomości FT8 są unikalnym identyfikatorem pojedynczej definicji, a dźwiękową formę tej wiadomości odtwarza się w aplikacji mobilnej, całkowicie w trybie offline, głośnikiem telefonu skierowanym do gruszki naszego radia :) (o tym jak pominąć ten krok i wymóg korzystania z telefonu, na końcu tekstu). Wiadomości z transmisji FT8 trafiają do PSKreportera, dzięki czemu serwer sotamat.com otrzymuje informacje o transmisjach cyfrowych FT8 z całego świata i po wykryciu unikalnego identyfikatora aktywuje dany SPOT.
Co więcej, dzięki aplikacji SOTAmat, naszego radiotelefonu możemy użyć również do wysłania predefiniowanej wiadomości e-mail. Może to być informacja dla naszej rodziny o jednym z kilku wariantów powrotu z wyprawy, informacja ratunkowa, czy też inna dowolna wiadomość. Ponieważ szyfrowanie jest zabronione, a tym niejako jest wysłanie ID predefiniowanej wiadomości, pełna treść e-maila również zostanie wysłana do PSKreportera, ale tym razem z drugiej strony – przez serwer sotamat.com.
Ustawiając opcję SPOTu w telefonie wybieramy region, szczyt lub park, modulację, częstotliwość bazową oraz z listy rozwijanej częstotliwość docelową. Niestety SPOT we wspomnianych serwisach wyświetli tylko nasz callsign – w obecnej wersji nie ma możliwości dodania suffixu (np. portable), ale autor programu już pracuje nad rozwiązaniem tego problemu.
Polecam poniższą bardzo ciekawą prezentację mówiącą ogólnie o programach SOTA i POTA, następnie o aplikacji SOTAmat oraz o wyzwaniach, które napotykał i którym stawił czoła autor tego programu:
Test aplikacji SOTAmat
Do testu programu użyjemy wspomnianej wysyłki predefiniowanej wiadomości e-mail. Rejestrujemy się na stronie sotamat.com podając koniecznie nasze znaki jako nazwę użytkownika, logujemy się do serwisu, następnie w górnym menu najeżdżamy myszą na pozycję HF PREPARATION i z listy rozwijanej wybieramy MESSAGING COMMANDS. Zjeżdżamy na dół strony i klikamy na znaczek PLUS i pozycję New entry. W polu Command wybieramy eMail, w polu Target wpisujemy adres e-mail odbiorcy wiadomości (swój adres na potrzeby tego testu), w polu Content wpisujemy krótką treść mejla i naciskamy przycisk OK.
Uruchamiamy nasze radio i upewniamy się w jego ustawieniach, że do transmisji FT8 używany będzie mikrofon w gruszce, a nie złącze transmisji cyfrowych. W moim Yaesu FT-891 pozycja ta nazywa się DATA IN SELECT i należy ją zmienić z REAR na MIC. Aktywujemy monitoring ALC i teraz możemy ustawić nasze radio na częstotliwość FT8. W modulacji FT8 istotne jest zsynchronizowanie czasu telefonu z serwerem czasu – należy upewnić się, że czas podawany w telefonie jest prawidłowy co do sekundy.
Uruchamiamy aplikację SOTAmat w naszym smartfonie, naciskamy na koło zębate, czyli opcję SETUP, zjeżdżamy do Step 2: Login and Load Config, podajemy nasze dane logowania i naciskamy przycisk Load Config from Server. Dane zostaną zsynchronizowane z serwerem – możemy przejść w tryb offline w telefonie symulując w ten sposób obecność w punkcie docelowym SOTA/POTA bez zasięgu sieci komórkowej. Na dole wybieramy zakładkę Message, klikamy na pole pod tekstem Predefined command i wybieramy przygotowaną wcześniej w serwisie sotamat.com wiadomość e-mail. Jeżeli zdefiniujemy kilka wiadomości e-mail, to tutaj będziemy mogli wybrać jedną z nich z listy rozwijanej. Naciskamy przycisk Done i poniżej, w sekcji Computed FT8 message, naciskamy przycisk Play FT8 Audio. Przykładamy głośnik telefonu do mikrofonu gruszki i włączamy przycisk nadawania – telefon odtworzy charakterystyczny dźwięk modulacji FT8.
Przykład praktycznego zastosowania aplikacji przez jednego z użytkowników programu POTA:
Jeżeli podczas przesyłu dźwięku poziom ALC w radiotelefonie wzrasta, to nieznacznie odsuwamy telefon od mikrofonu. Optymalne ustawienie, to moment w którym ALC zaczyna rosnąć, wtedy należy lekko oddalić telefon, żeby ALC spadło do zera i w tym momencie zaprzestać oddalania smartfona. Jeżeli ALC w ogóle się nie zwiększa, to znaczy, że mamy za niski poziom głośności w telefonie. Zwiększamy poziom aż do ujrzenia wpływu na ALC albo przesuwamy suwak następnej pozycji Volume relative to device volume na 100% i rozpoczynamy tę operację od początku. Po około dwóch minutach powinniśmy otrzymać e-mail ze zdefiniowaną wcześniej treścią wiadomości. Potem możemy ponownie odwiedzić stronę sotamat.com i w menu HF ACTIVITY obejrzeć statusy i historię naszego połączenia.
Więcej możliwości SOTAmat w krótkim filmiku reklamowym aplikacji:
APRS2SOTA
Drugim popularnym rozwiązaniem jest serwis Stewarta Wilkinsona APRS2SOTA – uwaga: przed skorzystaniem z usługi musimy poprosić autora o dodanie naszego znaku do whitelisty. Do obsługi APRS2SOTA wystarczy ręczniak z APRS lub z adapterem – np. popularny Baofeng z kabelkiem BTECH APRS-K1 podłączany do telefonu (z systemem Android i z aplikacją APRSdroid lub do iPhone’a z aplikacją aprs.fi, jednak tutaj do interfejsu potrzebna będzie jeszcze przejściówka lightning -> audio lub USB-C -> audio).
W Baofengu należy ustawić VOX 1, a w opcjach aplikacji wybrać protokół połączenia Audio (AFSK) i ustawić maksymalny delay. APRS to nie tylko wyświetlanie pozycji na mapie – w obu aplikacjach posiadamy opcję wysyłania wiadomości do innych radioamatorów, użytkowników sieci. Wybieramy opcję tworzenia wiadomości, w polu nazwy odbiorcy wpisujemy po prostu SOTA lub APRS2SOTA, a w treści wiadomości podajemy przykładowo:
SP5DNC/P SP/TA-002 144.320 FM This is just a test – ignore it
Początek, to nasz znak przełamany przez portable – bez tego wpisu SPOT również się wyświetli, ale nasz callsign nie zostanie przełamany. Następna jest referencja szczytu, częstotliwość, modulacja i reszta tekstu trafia w pole komentarza na SOTAwatch – powyższy wpis skutkuje wyświetleniem następującego SPOTu:
Aby na szczycie upewnić się, że nasz SPOT został dodany, wystarczy w tym samym oknie chatu wysłać wiadomość:
/mylast
wtedy otrzymamy wiadomość o naszym ostatnim wpisie, który pojawił pojawił się na SOTAwatch. Rozwiązanie APRS2SOTA jest szczególnie przydatne, gdy na szczyt nie chcemy targać ze sobą ciężkiego radia KF, a możliwa jest aktywacja z popularnego ręczniaka. Rozwiązanie nie sprawdzi się w miejscach, gdzie brak jest zasięgu APRS.
SPOT bez internetu, sieci komórkowej, APRS, telefonu i komputera (nie będzie niczego) – jak?
Cyfrowe SPOTowanie było możliwe już wcześniej za pomocą aplikacji Winlink przeznaczonej dla systemu Windows. Trudno wyobrazić sobie jednak wnoszenie laptopa na wysoki szczyt tylko z powodu wysyłki SPOTa. Dodatkowo wysłanie krótkiego mejla aktywującego SPOT wymaga komunikacji two-way z węzłem i zajmuje dużo czasu, a nie chcemy tracić cennego ładunku akumulatora na długą wysyłkę mejlową, zamiast na komunikację z łowcami. A gdybym powiedział, że możliwe jest skuteczne, krótkie, bo zaledwie 15-sekundowe SPOTowanie w miejscu docelowym za pomocą aplikacji SOTAmat nie tylko bez komputera, ale również bez telefonu?
Często na szczytach górskich możemy doświadczyć silnych wiatrów, które mogą wpłynąć na skuteczność przesyłu sygnału FT8 z głośnika telefonu do zwykłego mikrofonu. Autor aplikacji SOTAmat zaleca zakup adaptera pozwalającego na podłączenie telefonu bezpośrednio do radia. Aby jednak uniknąć zbędnego kosztu tego adaptera lub ryzyka rozładowania telefonu, należy jeszcze przed aktywacją, w domowym zaciszu, nagrać kilka dźwięków FT8 (różnych wariantów naszej wyprawy) z telefonu i aplikacji SOTAmat bezpośrednio do radia. Oczywiście jest to możliwe tylko w radyjkach posiadających taką funkcjonalność – w moim Yaesu FT-891 należy ją dodatkowo aktywować w menu REC SETTINGS wybierając ENABLE, co umożliwia nagranie pięciu różnych 20-sekundowych wiadomości. Przypomnę, że pojedyncza transmisja FT8 trwa 15 sekund. Następnie, będąc już na szczycie górskim, należy odtworzyć takie nagranie w równoczesnym trybie nadawania, rozpoczynając tuż po klasycznej, dwusekundowej przerwie w transmisji FT8. Proste i skuteczne! Dzięki temu rozwiązaniu istnieje możliwość pozostawienia telefonu w domu (czego nie polecam przed wyprawą w góry) oraz możliwość nadania czystego dźwięku transmisji cyfrowej FT8 i w efekcie skutecznego SPOTowania nawet w wietrznych warunkach górskich. Czego życzę wszystkim Aktywatorom. Vy 73! SP5DNC.